Postulat usunięcia instytucji klauzuli sumienia z polskiego porządku prawnego
PDF

Słowa kluczowe

klauzula sumienia
sumienie
dyskryminacja

Jak cytować

Postulat usunięcia instytucji klauzuli sumienia z polskiego porządku prawnego. (2024). Przegląd Prawa Medycznego, 5(3). https://doi.org/10.70537/nqcf1e24

Abstrakt

Abstrakt

Autorka prezentuje własne stanowiska odnośnie do klauzuli sumienia w systemia prawa na trzech płaszczyznach: ustalenie de lege lata zakresu podmiotowego i przedmiotowego klauzuli sumienia w oparciu o znaczenie art. 53 Konstytucji i art. 39 u.z.l., oceny zasadności klauzuli sumienia de lege lata, sformułowanie postulatów de lege ferenda. Przy czym krytyka zasadności klauzuli generalnej odnosi się do czterech zasadniczych kwestii: 1) całkowitego braku określoności sumienia, jego cech, a nawet autentyczności, 2) podmiotowego i przedmiotowego zakresu klauzuli sumienia, 3) niestabilności systemu prawnego oraz 4) dyskryminacji osób trzecich, których dotykają konsekwencje klauzuli sumienia jako współuczestników obrotu. Przeprowadzone rozważania prowadzą do wniosku, że klauzula sumienia winna być usunięta w polskiego porządku prawnego, a w sytuacjach nadzwyczajnych, ocenę karnoprawną należy oprzeć o art. 26 kodeksu karnego.

PDF

Bibliografia

Literatura:

A. Bartoszek, Obrona klauzuli sumienia w kontekście współczesnych tendencji przeciwnych życiu, Roczniki Teologii Moralnej Tom 2(57) 2010

A. A. Dura, Sumienie i dobro moralne, Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein – Fenomen Dobra Numer 13/14 Poznań 2015

V.E. Frankl, Bóg ukryty. W poszukiwaniu ostatecznego sensu, Warszawa 2012

R. P. George, Prawo naturalne, Bóg i godność ludzka, Warszawa 2010

J. Górnicka-Kalinowska, Idea sumienia w filozofii moralnej, Warszawa 1999

J. Hanc, Klauzula sumienia a wykonywanie zawodu ratownika medycznego, Prawo i Medycyna 3-4/2014 (56/57, vol. 16)

J. Hanc, Wolność sumienia a klauzula sumienia, Prawo i Medycyna 1/2016 (62, vol. 18)

K. P. Jaworski, Moralna ocena stosowania niektórych szczepionek przeciw COVID-19 w świetle personalizmu chrześcijańskiego, Teologia i Człowiek, Kwartalnik Wydziału Teologicznego UMK, 53(2021)1

M. Kluz, Sumienie wykładnią moralności człowieka w nauczaniu biskupa tarnowskiego Jerzego Ablewicza (1962-1990), Tarnowskie Studia Teologiczne, Tom XXXII/1, 2013

G. Maroń, Argumentacja biblijna w rozważaniach ławy przysięgłych o karze śmierci dla oskarżonego w świetle orzecznictwa sądów USA, Prokuratura i Prawo 1/2017

S. Mazurkiewicz, Klauzula sumienia sędziego? Analiza z zakresu filozofii politycznej, filozofii prawa oraz prawa pozytywnego [w:] P. Jabłoński, J. Kaczor, M. Pichlak (red.), Prawo i polityka w sferze publicznej. Perspektywa zewnętrzna, Wrocław 2018

J. Nowicka, Kiedy sumienie oskarża za bardzo. Praktyczny przewodnik po skrupulactwie

https://misyjne.pl/przerwa-artykul/kiedy-sumienie-oskarza-za-bardzo-praktyczny-przewodnik-po-skrupulactwie/

K. Orzeszyn, Klauzula sumienia jako gwarancja realizacji prawa do wolności sumienia, MW 9/2017

Państwo prawa jeszcze w budowie. Andrzej Zoll w rozmowie z Krzysztofem Sobczakiem, Warszawa 2013

A.I. Padel, P. Rodriguez del Pozo, Muslim patients and cross-gender interactions in medicine: an Islamic bioethical perspective, Journal of Medical Ethics, Vol. 37, No. 1 (January 2011)

J. J. Pruszyński, J. Putz, D. Cianciara, Uwarunkowania religijne i kulturowe potrzeb muzułmanów podczas zdrowia i choroby, Hygeia Public Health 2013, 48(1)

J. Różańska Kolizja obowiązków lekarskich i praw pacjenta [w:] E. Zielińska, M. Boratyńska, P. Konieczniak (red.), System prawa medycznego. Regulacja prawna czynności medycznych. Tom II. Część 1, Warszawa 2019

O. Sitarz, Protection of Christian values – penal populism or a rational decision on criminalization?, Archiwum Kryminologii XLIV/1(2022)

O. Sitarz, D. Bek, J. Hanc, Wpływ klauzuli sumienia i obrony przez kulturę na ocenę elementów struktury przestępstwa, Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 2017/2

M. Skwarzyński, Sprzeciw sumienia w europejskim i krajowym systemie ochrony praw człowieka, Prz.Sejm. 2013, nr 6

Słownik języka polskiego. R – Z, (red.) M. Szymczak, t. III, Warszawa 1992

R. Sztychmiler, Ochrona życia przez klauzulę sumienia, Studia Prawnoustrojowe 41/2018

R. Sztychmiler, Spór o klauzulę sumienia w Polsce, Kościół i Prawo nr 1/2015

P. S. Śmieja, Sumienie w świetle obowiązujących przepisów prawa, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia Vol. LXVII, 2 2020

W. Wróbel, Problem klauzuli sumienia w prawie polskim w odniesieniu do ochrony życia, Annales Canonici, 2010/6

J. Zajadło, Sumienie sędziego, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny Rok LXXIX – zeszyt 4 – 2017

W. Zalewski, Klauzula sumienia w prawie polskim [w:] O. Nawrot, Klauzula sumienia w państwie prawa, Sopot 2015

A. Zoll, Klauzula sumienia w medycynie – gwarancja czy ograniczenie wolności sumienia pracowników ochrony zdrowia [w:] O. Nawrot, Klauzula sumienia w państwie prawa, Sopot 2015

Inne dokumenty i źródła:

Klauzula sumienia dla opornych, https://opoka.org.pl/biblioteka/F/FE/mg_klauzulas

Oświadczenie Zespołu Ekspertów ds. Bioetycznych Konferencji Episkopatu Polski w sprawie klauzuli sumienia lekarza, 18-07-2014, https://episkopat.pl/oswiadczenie-zespolu-ekspertow-ds-bioetycznych-konferencji-episkopatu-polski-w-sprawie-klauzuli-sumienia-lekarza/

https://swiatlekarza.pl/klauzula-sumienia-ujeciu-prawnym/

Stanowisko Komitetu Bioetyki przy Prezydium PAN nr 4/2013 z dnia 12 listopada 2013 roku w sprawie tzw. klauzuli sumienia

https://bioetyka.pan.pl/images/stories/Pliki/Stanowisko%20KB%20nr%204-2013.pdf

https://stacja7.pl/wiara/20-rodzajow-sumienia/

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Prawa autorskie (c) 2023 Olga Sitarz