Słowa kluczowe
prawo do prywatności
dane osobowe
RODO
neurodane
neurotechnologia
Jak cytować
Abstrakt
Celem niniejszej publikacji jest analiza aktualności systemu ochrony danych osobowych w świetle zagrożeń stwarzanych przez neurotechnologię poprzez analizę charakteru danych osobowych pochodzących z odczytów aktywności i struktury mózgu. Tzw. neurodane kwalifikują się obecnie do „danych szczególnej kategorii”, ale w większości niestety do „danych osobowych”, co uniemożliwia zastosowanie wyższego poziomu ochrony w każdym przypadku przetwarzania. W drugiej części artykułu zaprezentowano możliwe rozwiązania tego problemu. Przede wszystkim należy przyjąć ewolucyjną wykładnię RODO, następnie w oparciu o doświadczenia Chile i Hiszpanii, pionierów w zakresu neuroprawa, rozpocząć prace legislacyjne na poziomie krajowym i kolejno międzynarodowym. Najbardziej dyskusyjne rozwiązania stanowią, że neurodane wymagają ochrony na poziomie praw człowieka lub są bardziej „wrażliwe” niż dane szczególnej kategorii.
Bibliografia
Komentarze:
• Wróbel A. (red.), Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, wydanie 2, Warszawa, 2020 r.
• Konarska-Wrzosek V., Komentarz do ustawy: Komórki, tkanki, narządy, pobieranie, przechowywanie, przeszczepianie t.j. z dnia 11-5-2017 (Dz.U. 2017, Nr 98, poz. 1000), Opracowanie redakcyjne na podstawie: Bojarski M. (red.), Szczególne dziedziny prawa karnego. Prawo karne wojskowe, skarbowe i pozakodeksowe, wydanie 2, Warszawa, 2018 r.
• Litwinski P. (red.), Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) [w:] Litwinski P. (red.) Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Ustawa o ochronie danych osobowych. Wybrane przepisy sektorowe. Komentarz, wydanie 1, Warszawa, 2021 r.
• Sakowska-Baryła M. (red.), Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Komentarz, wydanie 1, Warszawa, 2018 r.
Monografie:
• Andres K., Bielak-Jomaa E., Jagielski M., Kawczyński P. , Krasińska M., Litwiński P., Sieradzka A., Wojsyk K., Ochrona danych osobowych medycznych, wydanie 2, Warszawa, 2018 r.
• Chyrowicz B., Rozdział 3. Etyka a możliwości współczesnej medycyny [w:] Safjan M. (red.), Bosek L. (red.), Instytucje Prawa Medycznego. System Prawa Medycznego tom 1, wydanie 1, Warszawa, 2018 r.
• Gałązka M., Szczególne świadczenia zdrowotne [w:] Bosek L. (red.), Wnukiewicz-Kozłowska A. (red.), System Prawa Medycznego, tom 2, wydanie 1, Warszawa, 2018 r.
• Stephens-Davidowitz S., Wszyscy kłamią. Big data, nowe dane i wszystko, co internet może nam powiedzieć o tym, kim naprawdę jesteśmy, wydanie 1, 2019 r.
Artykuły naukowe:
• Bonaci T., Calo R., Chizeck H., App Stores for the Brain: Privacy & Security in Brain-Computer Interfaces (May 23, 2014), IEEE International Symposium on Ethics in Science, Technology and Engineering, IEEE Technology & Society Magazine, 2015 r., vol. 34, no. 2, str. 32-39, University of Washington School of Law Research Paper No. 2788104
• Bonaci T., Chizeck H.J., Brain-computer interfaces anonymizer. US Patent Application, luty 2014 r.
• Davies D., Frank M., Martinovic I., Perito D., Ros T., Song D., On the feasibility of side-channel attacks with brain-computer interfaces, USENIX Security, 2012 r., vol. 12, str. 143–158
• de Hert P., Friedewald M., Hallinan D., Schütz P., Neurodata and Neuroprivacy: Data Protection Outdated? Surveillance & Society, 2014 r., vol. 12(1), str. 55-72
• Dowling D., Khan A., Soufineyestani M., Electroencephalography (EEG) Technology Applications and Available Devices, Applied Sciences, 2020 r., vol. 10, no. 21: 7453,
• Frahm, N., Pfotenhauer, S.M., Winickoff, D. et al., Mobilizing the private sector for responsible innovation in neurotechnology, Nat Biotechnol 2021 r., vol. 39, str. 661–664
• Ienca, M., Andorno, R., Towards new human rights in the age of neuroscience and neurotechnology, Life Sci Soc Policy 2017 r., vol. 13(5)
• Lousberg R., Oehlen M., Peeters F. Ronner J., Neurofeedback as a treatment for major depressive disorder--a pilot study, PloS one, 2014 r., vol. 9(3): e91837
• Müller O., Rotter S., Neurotechnology: Current Developments and Ethical Issues, Frontiers in Systems Neuroscience, 2017 r., vol. 11, str. 93
• Shen F.X., Neuroscience, Mental Privacy, and the Law (March 23, 2013), 36 Harvard Journal of Law and Public Policy, 2013 r., str. 653-713, Minnesota Legal Studies Research Paper No. 13-33
• Steinert S., Friedrich, O., Wired Emotions: Ethical Issues of Affective Brain–Computer Interfaces., Sci Eng Ethics 2020 r., vol. 26, str. 351–367
Inne źródła:
• Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Strategiczny rozwój polityki przemysłowej do 2030 r. z myślą o większej konkurencyjności i dywersyfikacji bazy przemysłowej w Europie oraz dążeniu do zrównoważonej efektywności w światowych łańcuchach wartości” (opinia rozpoznawcza na wniosek prezydencji austriackiej) (2019/C 62/03)
• The brain-computer interface: new rights or new threats to fundamental freedoms? Report, Doc. 15147, 24.09.2020 r.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Laura Słocka