Abstrakt
Argument śliskiego zbocza jest często używany w debatach etycznych, a jeszcze częściej w przestrzeni publicznej jako krytyka lekarskiej pomocy w umieraniu. Istotą tej argumentacji jest pokazanie, że akceptacja jednego naprawdę słusznego działania musi nieuchronnie prowadzić do akceptacji drugiego - naprawdę złego. Daje się to uzasadnić na dwa sposoby. Po pierwsze, poprzez przedstawienie odpowiednich danych empirycznych, a po drugie, przez wykazanie, że rozróżnienie między dwoma wyżej wymienionymi działaniami jest całkowicie arbitralne, a następnie zakładając, że ta arbitralność musi prowadzić do nieefektywności takiej granicy. Argument ten jest używany w niewłaściwy sposób. Przede wszystkim posługują się nim ludzie, którzy uważają, że oba działania są złe. Postanowili użyć tej argumentacji, aby ukryć swoje prawdziwe poglądy (np. że samobójstwo jest niemoralne z powodu wiary religijnej). Inni przekształcili argument ze śliskiego zbocza w zupełnie inny argument zwany „rozróżnieniem bez zasad”. Ten został wspomniany tylko w tym artykule. Po drugie, dane zebrane w wielu badaniach wykazały, że nie ma empirycznego poślizgu między akceptacją pomocy lekarza w umieraniu a rozwojem presji społecznej na grupy wrażliwe, aby prosiły o takie procedury. A właściwie coś przeciwnego: wykazano, że osoby z kategorii wykluczonych mają utrudniony dostęp do eutanazji czy samobójstwa wspomaganego przez lekarza.
Bibliografia
Death with Dignity Act Report, https://doh.wa.gov/sites/default/files/2022-11/422-109-DeathWithDignityAct2021.pdf?uid=64015a8378ea3,
Annual report 2015, Regional Euthanasia Review Committees (Netherlands), Arnhem 2015, www.euthanasiecommisie.nl,
G.P. Ashe, Response to “The slippery slope argument and medical assistance in dying”, “Canadian Medical Association Journal” 189/2017,
M.P. Battin, A. van der Heide, L. Ganzini, G. van der Wal, B.D. Onwuteaka-Philipsen, Legal physician-assisted dying in Oregon and the Netherlands: evidence concerning the impact on patients in ‘‘vulnerable’’ groups, “Journal of Medical Ethics” 33/2007
M.P. Battin, The Least Worst Death. Essays in Bioethics on the End of Life, Oxford 1994
E. Blackstone, S.J. Youngner, When slippery slope arguments miss the mark: a lesson from one against physician-assisted death, “Journal of Medical Ethics” 44/2018
B. Brożek, Argument z równi pochyłej, [w:] J. Stelmach, B. Brożek, M. Soniewicka, W. Załuski, Paradoksy bioetyki prawniczej, Warszawa 2010
R.S. Calabró, A. Naro, R. de Luca, M. Russo, L. Caccamo, A. Manuli, A. Bramanti, P. Bramanti, The Right to Die in Chronic Disorders of Consciousness: Can We Avoid the Slippery Slope Argument?, “Innovations in Clinical Neuroscience” 3(11–12)/2016
D. Callahan, Kiedy samostanowienie wpada w amok [w:] Wokół śmierci i umierania, red. W. Galewicz, Kraków 2009
Cicely Saunders, opracował Tomasz Dangel, https://www.hospicjum.waw.pl/pliki/Artykul/1330_1142-cicelysaunders.pdf,
M. Corbett, VSED: death with dignity or without?, “Narrative Inquiry in Bioethics” 2/2016, vol. 6
J. Clifford, Where is the argument for the conceptual slippery slope?, “British Journal of Psychiatry” 2017
B. Chyrowicz, Argumentacja we współczesnych debatach bioetycznych, „Diametros” 19/2009
S. Daskal, Support for Voluntary Euthanasia with No Logical Slippery Slope to Non-Voluntary Euthanasia, “The Kennedy Institute of Ethics Journal” 1/2018, vol. 28
E. Emanuel, BD. Onwuteaka-Philipsen, JW. Urwin, J. Cohen, Attitudes and Practices of Euthanasia and Physician-Assisted Suicide in the United States, Canada, and Europe, JAMA. 2016;316(1):79-90. doi:10.1001/jama.2016.8499
R. Gillon, Euthanasia in the Netherlands – down the slippery slope?, “Journal of Medical Ethics” 25/1999
G. Helgesson, N. Lynøe, N. Juth, Value-impregnated factual claims and slippery-slope arguments, “Journal of Medicine, Healthcare and Philosophy” 20/2017
G. Jain, S. Sahni, Euthanasia: a review on worldwide legal status and public opinion, “Criminology and Criminal Law Review” 1/2018 (http://globalresearchpublishing.com/wp-content/uploads/2018/03/Euthanasia-a-review-on-worldwide-legal-status-and-public-opinion.pdf,
A. Jefferson, Slippery Slope Arguments, “Philosophy Compass” 9/10/2014
D.A. Jones, Is there a logical slippery slope from voluntary to nonvoluntary euthanasia?, “Kennedy Institute of Ethics Journal” 4/2011, vol. 21
B. Kelly, Author’s reply, “British Journal of Psychiatry” 6/2017, vol. 211
Komunikat z badań nr 142/2009, Centrum Badania Opinii Społecznej, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2009/K_142_09.PDF,
H. Kuhse, Eutanazja, (przeł. A. Przyłuska-Fiszer) [w:] Przewodnik po etyce, red. P. Singer, red. nauk. wyd. pol. J. Górnicka, Warszawa 1998
W. Kussmaul, The Slippery Slope of Legalization of Physician-Assisted Suicide, “Annals of Internal Medicine” 2017, nr 167, s. 595-596
B. Lerner, A. Caplan, Euhanasia in Belgium and the Netherlands. On a Slippery Slope?, “JAMA Internal Medicine” 10/2015, vol. 175
P. Lewis, The Empirical Slippery Slope from Voluntary to Non-Voluntary Euthanasia, “Journal of Law, Medicine & Ethics” 35/2007
P.J. van der Maas, J.J. Van Delden, L. Pijnenborg, C.W. Looman, Euthanasia and other medical decisions concerning the end of life, “Lancet” 1991, vol. 338, nr 8768
J. Malczewski, Eutanazja: gdy etyka zderza się z prawem, Warszawa 2012
J. Malczewski, Eutanazja i pomoc lekarza w samobójstwie, [w:] System Prawa Medycznego. Tom II. Część 2. Regulacja prawna czynności medycznych, red. nauk. M. Boratyńska i P. Konieczniak, Warszawa 2019
J. Malczewski, Prawo do śmierci po wyroku Sądu Najwyższego Kanady w sprawie Carter, „Przegląd Prawa Medycznego“ 2/2019
M. Marrone, P. Berardi, B. Solarino, D. Ferorelli, S. Corradi, M. Silvestre, B. Pia De Luca, A. Stellaci, A. Dell’Erba, Italian Legal Euthanasia: Unconstitutionality of the Referendum and Analysis of the “Italian” Problem, “Front. Socjol.” 2022; 7: 898783. doi: 10.3389/fsoc.2022.898783
S. Mroz, S. Dierickx, L. Deliens, J. Cohen, K. Chambaer, Assisted dying around the world: a status quaestionis, “Ann Palliat Med” 2021;10(3):3540-3553
B.D. Onwuteaka-Philipsen, A. Brinkman-Stoppelenburg, C. Penning, G.J.F. de Jong-Krul, J.J.M. van Delden, A. van der Heide, Trends in end-of-life practices before and after the enactment of the euthanasia law in the Netherlands from 1990 to 2010: a repeated cross-sectional survey, „Lancet“ 2012; 380
Oregon Death with Dignity Act 2021 Data Summary, https://www.oregon.gov/oha/PH/PROVIDERPARTNERRESOURCES/EVALUATIONRESEARCH/DEATHWITHDIGNITYACT/Documents/year24.pdf
J. Potter, The psychological slippery slope from physician-assisted death to active euthanasia: a paragon of fallacious reasoning, “Medicine, Health Care and Philosophy” 22/2019
J. Reggler, The slippery slope argument and medical assistance in dying, “Canadian Medical Association Journal” 189/2017
J. Rijetens, R. Deschepper, R. Pasman, L. Deliens, A medical end-of-life decisions: Does it use differ in vulnerable patient groups? A systematic review and meta-analysis, “Social Science & Medicine” 74/2012
M.L. Rurup, H.M. Buiting, H. Roeline, W. Pasman, P.J. van der Maas, A. van der Heide, B.D. Onwuteaka-Philipsen, The Reporting Rate of Euthanasia and Physician-Assisted Suicide. A Study of the Trends, „Med Care“ 2008;46: 1198–1202
R.B. Sharma, To legalize physician-assisted suicide or not? – a dilemma, “Journal of Clinical Forensic Medicine” 10/2003
D. Sulmasy, J. Travaline, L. Mitchell, W. Ely, Non-faith-based arguments against physician-assisted suicide and euthanasia, “The Linacre Quarterly” 83 (3)/2016
M. Wichrowski, Wnioskowanie równi pochyłej a etyka medyczna, „Etyka” 1994 (27)
J. Zimbelman, Changing the Present Legal Prohibitions on Assisted Suicide Is a Bad Idea, “Journal of Professional Nursing” 3/1999, vol. 15
Strony internetowe:
http://www.dyingforchoice.com/resources/fact-files/netherlands-2015-euthanasia-report-card
https://www.health.vic.gov.au/patient-care/voluntary-assisted-dying-overviewoverview, [2.02.2023]
https://ww2.health.wa.gov.au/voluntaryassisteddying, dostęp 02.02.2023
https://www.health.tas.gov.au/health-topics/voluntary-assisted-dying, dostęp 02.02.2023
https://www.health.qld.gov.au/clinical-practice/guidelines-procedures/voluntary-assisted-dying/explained/overview, dostęp 02.02.2023
https://www.health.nsw.gov.au/voluntary-assisted-dying/Pages/voluntary-assisted-dying-in-NSW.aspx, dostęp 02.02.2023
https://www.health.govt.nz/our-work/life-stages/assisted-dying-service, dostęp 02.02.2023
https://www.loc.gov/item/global-legal-monitor/2021-02-09/spain-bill-on-euthanasia-and-assisted-suicide-approved-by-congress-of-deputies-moves-to-senate-for-consideration/, dostęp 02.02.2023
https://www.rte.ie/news/world/2021/0318/1204640-spain-euthanasia/, dostęp 02.02.202
https://www.bbc.com/news/world-europe-59847371, dostęp 02.02.2023
https://www.angloinfo.com/how-to/netherlands/housing/postal-system, dostęp 02.03.2023
https://apnews.com/article/legislature-michelle-lujan-grisham-legislation-assisted-suicide-new-mexico-62bfb8e52a96ba46c23f6ae35cabdb5a, dostęp 03.03.2023
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2023 Krzysztof Krysa, Tomasz Pasierski