Słowa kluczowe
żywienie szpitalne
odpowiedzialność cywilna
prawa pacjenta
Jak cytować
Abstrakt
Hospital nutrition in Poland is often of poor quality. Even though the problem has been known for at least the last 10 years and a number of governmental agencies have intervened with the Ministry of Health in order to change the laws regarding that problem, no steps have been taken. Low quality hospital nutrition was proved to be linked with lower treatment effectiveness, higher mortality, increased length of stay and costs. The article argues that hospital nutrition adequate to current medical knowledge is a patient’s right and a hospital might be liable for any infringement caused by improper nutrition and any harm done by it.
Bibliografia
B54 Underweight in adults, https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http%3a%2f%2fid.who.int%2ficd%2fentity%2f1153296343 [28 listopad 2019 r.].
Amaral T.F. i in., Undernutrition and associated factors among hospitalized patients, „Clinical Nutrition” 2010, t. 29, nr 5.
Bach-Golecka D., Bosek L., Sobolewski P., Śliwka M., Rozdział 11. Prawa pacjenta [w:] Instytucje prawa medycznego, M. Safjan, L. Bosek (red.), seria „System Prawa Medycznego”, Warszawa 2018, t.1.
Barker L.A., Gout B.S., Crowe T.C., Hospital Malnutrition: Prevalence, Identification and Impact on Patients and the Healthcare System, „International Journal of Environmental Research and Public Health” 2011, t. 8, nr 2.
Bączyk-Rozwadowska K., Odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone przy leczeniu, Toruń 2013.
Bączyk-Rozwadowska K., Odpowiedzialność zakładu leczniczego za winę organizacyjną w doktrynie i orzecznictwie sądowym, „Prawo i Medycyna” 2012, nr 3-4/2012 (48/49 vol. 14).
Blum K., Lehmann E., Trends in der Krankenhausküche, „das Krankenhaus” 2014, t. 4, nr 2014.
Boratyńska M., Konieczniak P., Prawa pacjenta, Warszawa 2001.
Boratyńska M., Konieczniak P., Regulacja prawna czynności medycznych, Wolters Kluwer Polska 2019, t.II. Część 1 i 2.
Boratyńska M., Konieczniak P., Zakres pojęcia wykonywania zawodu lekarza [w:] Prawo medyczne, L. Kubicki (red.), Wrocław 2003.
Borysiak W., Art. 430 [Zwierzchnik] [w:] Kodeks cywilny: komentarz: zobowiązania: część ogólna, K. Osajda (red.), Warszawa 2017, t.III A.
Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty: komentarz, E. Buczek, Ł. Dziamski, W. Grecki, Warszawa 2016.
Česká televize, Aby strava v nemocnicích pacientům neubližovala. V Olomouci mění jídelníček i myšlení, https://ct24.ceskatelevize.cz/domaci/2818445-aby-strava-v-nemocnicich-pacientum-neublizovala-v-olomouci-meni-jidelnicek-i-mysleni [5 grudzień 2019 r.].
Cnota Z., Grabowski T., Gura G., Kurowska E., Art. 4 [Zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę] [w:] Zasady i tryb ustalania świadczeń/roszczeń (odszkodowania i zadośćuczynienia) w przypadku zdarzeń medycznych: komentarz, Warszawa 2016.
Cnota Z., Grabowski T., Gura G., Kurowska E., Zasady i tryb ustalania świadczeń/roszczeń (odszkodowania i zadośćuczynienia) w przypadku zdarzeń medycznych: komentarz, Warszawa 2016.
Correia M.I., Waitzberg D.L., The impact of malnutrition on morbidity, mortality, length of hospital stay and costs evaluated through a multivariate model analysis, „Clinical Nutrition” 2003, t. 22, nr 3.
Council of Europe Committee of Ministers Resolution RESAP(2003)3 on food and nutritional care in hospitals (Adopted by the Committee of Ministers on 12 November 2003 at the 860th meeting of the Ministers’ Deputies), 12 listopad 2003 r., RESAP(2003)3.
Covinsky K.E. i in., The relationship between clinical assessments of nutritional status and adverse outcomes in older hospitalized medical patients, „Journal of the American Geriatrics Society” 1999, t. 47, nr 5.
Dercz M., Rek T., Ustawa o działalności leczniczej: komentarz, Warszawa 2014.
DGE-Qualitätsstandard für die Verpflegung in Krankenhäusern, Deutsche Gesellschaft für Ernährung 2014.
Dijxhoorn D.N. i in., A novel in-hospital meal service improves protein and energy intake, „Clinical Nutrition” 2018, t. 37, nr 6.
Dzieniszewski J., Podstawy naukowe żywienia w szpitalach, Instytut Żywności i Żywienia 2001.
Felder S. i in., Association of nutritional risk and adverse medical outcomes across different medical inpatient populations, „Nutrition” 2015, t. 31, nr 11–12.
Freijer K. i in., The economic costs of disease related malnutrition, „Clinical Nutrition (Edinburgh, Scotland)” 2013, t. 32, nr 1.
Gariballa S.E., Parker S.G., Taub N., Castleden C.M., Influence of nutritional status on clinical outcome after acute stroke, „The American Journal of Clinical Nutrition” 1998, t. 68, nr 2.
Giner M., Laviano A., Meguid M.M., Gleason J.R., In 1995 a correlation between malnutrition and poor outcome in critically ill patients still exists, „Nutrition (Burbank, Los Angeles County, Calif.)” 1996, t. 12, nr 1.
Grzegorczyk F., Dulińska M., Ustawa o działalności leczniczej: komentarz, Warszawa 2013.
I ACa 308/14, Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych, http://orzeczenia.katowice.sa.gov.pl/content.pdffile/$002fneurocourt$002fpublished$002f15$002f150000$002f0000503$002fACa$002f2014$002f000308$002f151500000000503_I_ACa_000308_2014_Uz_2014-07-02_002-publ.xml?t:ac=$N/151500000000503_I_ACa_000308_2014_Uz_2014-07-02_002, [29 listopad 2019 r.].
I CR 306/73, OSN 1974.
Informacja o wynikach kontroli żywienia i utrzymania czystości w szpitalach publicznych, Najwyższa Izba Kontroli - Delegatura w Krakowie, 2009.
Informacja z kontroli prawidłowości działania zakładów świadczących usługi cateringowe dla instytucji, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Inspekcja Handlowa, 2017.
Informacja z kontroli prawidłowości działania zakładów świadczących usługi cateringowe dla szpitali, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Inspekcja Handlowa, 2016.
IV CSK 308/10, OSN 2011, http://sn.pl/Sites/orzecznictwo/Orzeczenia1/IV%20CSK%20308-10-1.pdf, [29 listopad 2019 r.].
Janiszewska B., Pojęcie świadczenia zdrowotnego [w:] Instytucje prawa medycznego, M. Safjan, L. Bosek (red.), seria „System Prawa Medycznego”, Warszawa 2018, t.1.
Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej nowelizacja, Warszawa 2012.
Jarosz M., Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach, Warszawa 2011.
Karkowska D., Artykuł 3 [w:] Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta: komentarz, Warszawa 2016.
Karkowska D., Artykuł 4 [w:] Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta: komentarz, Warszawa 2016.
Khalatbari-Soltani S., Marques-Vidal P., The economic cost of hospital malnutrition in Europe; a narrative review, „Clinical nutrition ESPEN” 2015, t. 10, nr 3.
Kłęk S., Polskie Towarzystwo Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu, Polskie Towarzystwo Dietetyki, Standardy żywienia dojelitowego i pozajelitowego, Kraków 2014.
Kodeks Etyki Lekarskiej z dnia 2 stycznia 2004 r.,.
Kondrup J., Proper hospital nutrition as a human right, „Clinical Nutrition” 2004, t. 23, nr 2.
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Wina lekarza i zakładu opieki zdrowotnej jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy leczeniu, „Prawo i Medycyna” 1999, nr 1.
Machnikowski P., Odpowiedzialność za wykonawcę powierzonej czynności [w:] Prawo zobowiązań: część ogólna. System Prawa Prywatnego, A. Olejniczak (red.), Warszawa 2018, t.6.
McAleese P., Odling-Smee W., The effect of complications on length of stay, „Annals of Surgery” 1994, t. 220, nr 6.
McWhirter J.P., Pennington C.R., Incidence and recognition of malnutrition in hospital., „BMJ : British Medical Journal” 1994, t. 308, nr 6934.
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, WHO.
NDR, Krankenhaus-Essen: Wie gesund ist es?, /ratgeber/verbraucher/Krankenhaus-Essen-Wie-gesund-ist-es,krankenhausessen102.html [5 grudzień 2019 r.].
Niedozywienie-wystepowanie,-przyczyny,-nastepstwa.-rodzaje-niedozywienia.-ocena-stanu-odzywienia-zbigniew-kamocki.pdf.
Nowak-Kubiak J., Ustawa o działalności leczniczej: komentarz, Warszawa 2012.
Odpowiedź Ministra Zdrowia na pismo Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie standardów żywienia w szpitalach, 20 wrzesień 2016 r., OZO.073.4.2016/EW.
O’Flynn J. i in., The prevalence of malnutrition in hospitals can be reduced: Results from three consecutive cross-sectional studies, „Clinical Nutrition” 2005, t. 24, nr 6.
Ogiegło L. i in., Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty: komentarz, Warszawa 2015.
Pirlich M. i in., The German hospital malnutrition study, „Clinical Nutrition” 2006, t. 25, nr 4.
Pismo Głównego Inspektora Sanitarnego do Rzecznika Praw Pacjenta, 18 styczeń 2016 r., GIS-BŻ-WS-073-29/BO/15/2.
Pismo Instytutu Żywności i Żywienia do Rzecznika Praw Pacjenta, 23 grudzień 2015 r., L.dz. D-1375/24115.
Pismo Rzecznika Praw Pacjenta do Głównego Inspektora Sanitarnego, 18 listopad 2015 r., RzPP-ZPR.422.10.2015.AMAL / RzPP-ZPR.420.95.2015.AS.
Pismo Rzecznika Praw Pacjenta do Ministra Zdrowia, 30 sierpień 2016 r., RzPP-ZPR.422.10.2015.AMAL.
Płeszka K., Wykładnia rozszerzająca, Warszawa 2010.
Pytlarz M., Wina anonimowa jako podstawa odpowiedzialności deliktowej za szkody wyrządzone przy leczeniu, „Prawo i Medycyna” 2013, nr 1-2/2013 (50/51, t. 15).
Rhoads J.E., Alexander C.E., NUTRITIONAL PROBLEMS OF SURGICAL PATIENTS, „Annals of the New York Academy of Sciences” 1955, t. 63, nr 2.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 sierpnia 2019 r. w sprawie programu pilotażowego „Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym - Dieta Mamy” (Dz.U. z 2019 r., poz. 1537).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2295.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 września 2017 r. w sprawie sposobu ustalania ryczałtu systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (Dz.U. 2017 poz. 1783).
Safjan M., Art. 430 [Zwierzchnik] [w:] Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–449(10), K. Pietrzykowski (red.), Warszawa 2018, t.1.
Safjan M., Art. 448 [Naruszenie dobra osobistego] [w:] Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–449(10), K. Pietrzykowski (red.), Warszawa 2018, t.1.
Instytucje prawa medycznego, M. Safjan, L. Bosek (red.), Warszawa 2018.
Safjan M., Bosek L., Instytucje Prawa Medycznego. System Prawa Medycznego., C.H.Beck 2017, t.Tom 1.
Smolak M., Wykładnia celowościowa z perspektywy pragmatycznej, Warszawa 2012.
Spyra T., Granice wykładni prawa: znaczenie językowe tekstu prawnego jako granica wykładni, Kraków 2006.
Talarek M., Szawłowski A., Ogólnopolski program oceny występowania niedożywienia u pacjentów z nowotworami układu pokarmowego i układu oddechowego, „Polski Przegląd Chirurgiczny” 2007, t. 79, nr 3.
Thomas M.N. i in., Effects of malnutrition on complication rates, length of hospital stay, and revenue in elective surgical patients in the G-DRG-system, „Nutrition” 2016, t. 32, nr 2.
Tobert C.M., Mott S.L., Nepple K.G., Malnutrition Diagnosis during Adult Inpatient Hospitalizations: Analysis of a Multi-Institutional Collaborative Database of Academic Medical Centers, „Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics” 2018, t. 118, nr 1.
Uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1971 r. III CZP 33/70, Legalis.
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta t.j. Dz.U. 2019 poz. 1127 .
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej t.j. Dz.U. 2018 poz. 2190 .
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych t.j. Dz.U. 2019 poz. 1373 .
V CKN 1581/00, OSNC 2004, http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia1/V%20CKN%201581-00.pdf, [28 listopad 2019 r.].
VI ACa 974/12, Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych, http://orzeczenia.waw.sa.gov.pl/content.pdffile/$002fneurocourt$002fpublished$002f15$002f450000$002f0003003$002fACa$002f2012$002f000974$002f154500000003003_VI_ACa_000974_2012_Uz_2013-04-17_001-publ.xml?t:ac=$N/154500000003003_VI_ACa_000974_2012_Uz_2013-04-17_001, [29 listopad 2019 r.].
Waitzberg D.L., Caiaffa W.T., Correia M.I.T.D., Hospital malnutrition: the Brazilian national survey (IBRANUTRI): a study of 4000 patients, „Nutrition” 2001, t. 17, nr 7–8.
Watoła J., Zdrowe jedzenie to też leczenie, https://wyborcza.pl/TylkoZdrowie/7,137474,25380593,zdrowe-jedzenie-to-tez-leczenie.html [28 listopad 2019 r.].
Watoła J., Kossobudzka M., Pacjenci głodują. Jak karmią w szpitalach, https://wyborcza.pl/TylkoZdrowie/7,137474,25380117,pacjenci-gloduja-jak-karmia-w-szpitalach.html [28 listopad 2019 r.].
World Health Organization, ICD-11 - Mortality and Morbidity Statistics, https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http%3a%2f%2fid.who.int%2ficd%2fentity%2f1153296343 [19 listopad 2019 r.].
Wyrok SN z 17 kwietnia 1974 r., II Cr 133/74., OSPiKA 1974.
Wyrok SN z 21 listopada 1974 r., II Cr 638/74, OSPiKA 1975.
Wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Zdrowia, 24 sierpień 2016 r., V.7010.68.2016.AA.
Wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Zdrowia ws. żywienia w szpitalach, 6 wrzesień 2018 r., V.7010.68.2016.AA.
Wystąpienie Rzecznika Praw Pacjenta do Ministra Zdrowia, 3 luty 2016 r., RzPP-ZPR.422.10.2015.PG.
Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pl/nauka-zrozumiala-dla-ciebie---wywiady-z-ekspertami/zasady-prawidlowego-zywienia-w-szpitalach [19 listopad 2019 r.].
Zelek M., Art. 430 [Zwierzchnik] [w:] Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 353–626., M. Gutowski (red.), Warszawa 2019, t.2.
Zielińska E., Art. 4. [Obowiązki lekarza] [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty: Komentarz, E. Zielińska (red.), Wolters Kluwer Polska 2014.
Zpr-422.10.2015.amal-odp_iziz_23.12.15.pdf.
Żywienie pacjentów w szpitalach, 195/2017/P/17/084/LLO, Najwyższa Izba Kontroli - Delegatura w Łodzi, 2018.
ŻYWIENIE PACJENTÓW W SZPITALACH.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2019 Wojciech Rożdżeński