Słowa kluczowe
koniec życia
opieka
prawo medyczne
Jak cytować
Abstrakt
The issue of the care for a pregnant woman on the verge of life has never been addressed in Polish scientific literature. The diagnosis of a coma, vegetative state or brain-death constitutes a great challenge for doctors, lawyers and ethicists. This article is the first step in the legal analysis of the issue.
The situation when a pregnant woman is diagnosed with coma, vegetative state or as brain-dead occurs extremely rarely. In Poland, there were 4 cases reported by media regarding the said cases. Even though these situations are quite uncommon, it is necessary to establish a course of action that has plausible legal and moral justification. Unfortunately, there are no legal solutions that directly regulate such cases in Poland.
Bibliografia
S. Bounaoui, Dziecko urodziło się 56 dni po śmierci matki. Cud medycyny w Krakowie, 4.09.2019 r. (https://twojezdrowie.rmf24.pl/aktualnosci/news-dziecko-urodzilo-sie-56-dni-po-smierci-matki-cud-medycyny-w-,nId,3185203; dostęp: 15.10.2019).
Kobieta w śpiączce urodziła dziecko. Zgodę musiał wyrazić sąd, 19.09.2019 r. (https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2019-09-19/kobieta-w-spiaczce-urodzila-dziecko-zgode-musial-wyrazic-sad/; dostęp: 15.10.2019).
Nie żyła od 55 dni i... urodziła dziecko. Cud we Wrocławiu! 19.04.2016 r. (https://www.o2.pl/artykul/nie-zyla-od--dni-i-urodzila-dziecko-cud-we-wroclawiu-5984491209155201a ,dostęp: 15.10.2019).
Nie żyła od 55 dni, a urodziła dziecko, 19.04.2016 r. (https://www.fakt.pl/wydarzenia/polska/wroclaw/wroclaw-kobieta-nie-zyla-od-55-dni-mimo-smierci-mozgu-urodzila-dziecko/wqpe81w , dostęp: 16.10.2019).
Prawdziwy cud narodzin. Wioletta urodziła córeczkę będąc w śpiączce!, 17.05.2018 r. (https://www.fakt.pl/wydarzenia/polska/lodz/lodz-kobieta-po-wypadku-urodzila-dziecko-bedac-w-spiaczce/ndswp8w#slajd-2, dostęp: 16.10.2019).
M. Zacharow, Odebrali poród od kobiety w śpiączce!, 20.09.2019 r. (https://www.fakt.pl/wydarzenia/polska/lodz/kobieta-w-spiaczce-urodzila-dziecko-w-instytucie-centrum-zdrowia-matki-polki-w-lodzi/g5gg6df, dostęp: 16.10.2019).
D. Wantuch, Dziewczynka urodziła się 56 dni po śmierci mózgu matki, 05.09.2019 r. (https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,25161201,dziewczynka-urodzila-sie-56-dni-po-smierci-mozgu-matki.html , dostęp: 16.10.2019).
A. Bender, R. Jox et al., Persistent Veregative state and Minimally Conscious State. A systematic review and meta-analysis of diagnostic procedures, Deutsches Arzteblatt International 2015, nr 112 (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4413244, dostęp: 12.11.2019).
G. B. Young, Coma, Annals of the New York Academy of Sciences 2009, Vol. 1157, Issue 1 (https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1749-6632.2009.04471.x, dostęp: 12.11.2019).
E. Zielińska, Powinności lekarza w przypadku braku zgody na leczenie oraz wobec pacjenta w stanie terminalnym, PiM 2000, nr 1, s. 73; E. Plebanek, , Autonomia ciężarnej pacjentki wobec czynności medycznych. Prawnokarna ocena sprzeciwu ciężarnej pacjentki wobec czynności medycznej ratującej życie i zdrowie pacjentki lub dziecka nienarodzonego (część I), PiM 2015, nr 17, s. 34–35.
M. Boratyńska, Ochrona zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego oraz praw z nim związanych, [w:] System prawa medycznego. Regulacja prawna czynności medycznych t. II cz. 2, red. M. Boratyńska, P. Konieczniak, Warszawa 2019, s. 492.
M. Boratyńska, J. Malczewski, Prawo wobec medycyny końca życia, [w:] System prawa medycznego…, s. 635.
H. J. Turk, Śmierć mózgowa w aspekcie filozoficznym [w:] Etyczne aspekty transplantacji narządów. Materiały z sympozjum w Kamieniu Śląskim w dniach 15-16.04.1996 r., red. A Marcol, Opole 1996, s. 67-68;
J. M. Norkowski, Człowiek umiera tylko raz. Mało znane fakty dotyczące śpiączki, stanu wegetatywnego i śmierci mózgowej, Warszawa 2013, s.79 i nast.
J. Haberko, Koniec życia a kres podmiotowości prawnej. Kilka uwag na temat czy prawnik i lekarz rozumieją się „stwierdzając zgon”, PiM 2007, nr 2, s. 72.
M. Nesterowicz, K. Śliwka, Pobieranie ze zwłok komórek, tkanek i narządów do celów naukowych – problem prawny i medyczny, PiM 2009, nr 4, s. 5-12.
A. Zoll, Brak zgody pacjenta na zabieg (Uwagi w świetle postanowienia SN z 27 października 2005 r., III CK 155/05), PiM 2006, nr 4;
B. Janiszewska, Dobro pacjenta czy wola pacjenta – dylemat prawa i medycyny (uwagi o odmowie zgody na leczenie i medycyny (uwagi o odmowie zgody na leczenie oraz o dopuszczalności oświadczeń oraz o dopuszczalności oświadczeń oraz o dopuszczalności oświadczeń pro futuro pro futuro), PiM 2017, nr 2, s. 37 i nst.;
A. Dąbrowska, K. Jarnutowska, “Will of Life” as a Challenge for the Polish Legislator – Selected Problems, Białostockie Studia Prawnicze 2017, nr 22, s. 87-88;
M. Syska, Ocena dopuszczalności i skuteczności deklaracji antycypowanych de lege lata, [w:]: Medyczne oświadczenia pro futuro na tle prawnoporównawczym, Warszawa 2013;
A Jakuszewicz, Prawo do odmowy zabiegu medycznego ratującego życie ze względu na sprzeciw sumienia. Refleksje prawno-porównawcze (Polska, Hiszpania), Studia z Zakresu Prawa, Administracji i Zarządzania UKW 2012, t. 2, s. 70-71.
P. Sobolewski, Zgoda na zabieg medyczny, [w:] System prawa medycznego. Instytucje prawa medycznego, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2018, s. 399.
D. Sperling, Do Pregnant Women Have (Living) Will?, Journal of Health Care Law and Policy 2005, nr 8, s. 331, 334.
K. Michałowska, Charakter prawny i znaczenie zgody pacjenta na zabieg medyczny, Warszawa 2014, s. 123.
M. Boratyńska, Podsumowanie. Legalność decyzji medycznych na granicy śmierci a problem eutanazji. [w:] System prawa medycznego…, s. 762 - ogólnie na temat legalności oświadczeń medycznych pro futuro.
D. Karkowska, Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, Warszawa 2012, s. 77;
M. Gałązka, Początek ludzkiego życia i problem nasciturusa [w:] System prawa medycznego. Instytucje prawa medycznego…, s. 570;
B. Kmieciak, Prawa dziecka jako pacjenta, Warszawa 2016, s. 137-138.
[Hasło:] Pobieranie, [w:] Słownik Języka Polskiego (https://sjp.pwn.pl/szukaj/pobieranie.html; dostęp: 21.04.2020 r.).
R. Kubiak, Prawo medyczne, Warszawa 2017, s. 7-9.
J. Haberko, Cywilnoprawna ochrona dziecka poczętego a stosowanie procedur medycznych, Warszawa 2010, s. 10.
M. Królikowski, Komentarz do art. 157a, II Odniesienia systemowe, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017.
S. Dmowski [w:] Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga. 1, Część ogólna, red. S. Dmowski, S. Rudnicki, Warszawa 2011, s. 43.
M. Szeroczyńska, Zgoda na leczenie operacyjne płodu, [w] Prawo wobec problemów społecznych. Księga jubileuszowa Profesor Eleonory Zielińskiej, red. B. Namysłowska-Gabrysiak, K. Syroka-Marczewska, A. Walczak-Żochowska, Warszawa 2016, s. 823
M. Boratyńska, Problem przymusu zabiegowego w ciąży [w:] System Prawa Medycznego, t. 2 Regulacja prawna czynności medycznych cz. 2, Wolters Kluwer Warszawa 2019, s. 492.
R. Majda, Komentarz do art. 8 Kodeksu cywilnego, [w:] Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz, red. M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2009, s. 174.
K. Szewczyk, Czy płód jest pacjentem? Medyczne modele relacji kobieta brzemienna - dziecko nienarodzone, Diametros 2012, nr 32, s. 128.
M. Boratyńska, Badania prenatalne [w:] System Prawa Medycznego, t. 2…, s. 224-225.
J. Strzebińczyk, [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo rodzinne i opiekuńcze, t. 12, red. T. Smyczyński, Warszawa 2011, s. 866.
D. Olczak-Dąbrowska, Wybrane rodzaje kurateli sądowej w praktyce sadowej, Prawo w działaniu Sprawy cywilne 2014, nr 17, s. 106.
D. Sperling, Maternal brain death, American Journal of Law and Medicine 2004, nr 30, s. 492; R. Heywood, Live or let die?: Fine margins between life and death in a brain-dead pregnancy, Medical Law Review 2017, vol. 25, nr 4, s. 652;
J.J. Finnerty,C. A. Chrisholm et al., Cerebral arteriovenous malformation in pregnancy: Presentation and neurologic, obstetric, and ethical significance, American Journal of Obstetrics and Gynecology 1999, vol. 181, nr 2, s. 301.
A. Lane, A. Westbrook et al., Maternal brain death: medical, ethical and legal issues, Intensive Care Med 2004, nr 30, s. 1486.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2020 Marta Puścion