Słowa kluczowe
rekomendacje
europejskie
Jak cytować
Abstrakt
This work aims to analyze the issue of judicial gender reassignment in the Polish legal order. First, the concept of gender and the term transsexuality were explained then legal acts adopted by European institutions aimed at providing legal protection to transsexual persons were discussed. The author also presented the most important case law of the European Court of Human Rights and the Court of Justice of the European Union regarding these issues. Then, based on the case law of Polish courts, the practice used in cases of gender reassignment was discussed. A crucial part of this work is also an analisys of the Bill on Gender Reconciliation, which was adopted by the Parliament in 2015 and then vetoed by President Andrzej Duda. Due to the lack of appropriate regulations at the statutory level, the aforementioned judicial practice was compared with the legislation on the same issue adopted in selected European countries.
A detailed analysis of all the mentioned above issues and basing the work on scientific literature, both legal and medical, allowed the author to isolate the most problematic issues that are a consequence of the legislative negligence of the Polish legislator on the subject of judicial gender reassignment. In addition, the final part of the work presents proposals for legal regulations, the adoption of which would lead to compliance of Polish law with acts issued by European institutions and with the jurisprudence of the ECtHR and the CJEU.
Bibliografia
K. Imieliński, S. Dulko, M. Filar, Transpozycje płci. Transseksualizm i inne zaburzenia identyfikacji płciowej, Kraków 2001, s. 3.
J. Colapinto, As nature made him: the boy who was raised as a girl, Nowy Jork 2002.
A. Gawlik, A. Bielska-Brodziak, Dzieci bez płci. Jak polski prawodawca rozwiązuje problemy osób interseksualnych. Cz. 1, Prawo i Medycyna nr 2/2016, s. 13-14
M. Teler, Czy przed wojną zmieniano w Polsce płeć? Historia Witolda Smętka, 4.VII.2018 r. https://www.focus.pl/artykul/czy-przed-wojna-zmieniano-w-polsce-plec-historia-witolda-smetka
K. Imieliński, S. Dulko Przekleństwo Androgyne. Transseksualizm: mity i rzeczywistość, PWN 1988
K. Imieliński, Seksiatria. Patologia seksualna, Warszawa 1990, s. 285
J. Ostojska, Sądowa zmiana płci, praca doktorska pod kierownictwem K. Pietrzykowskiego, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2014 r., s. 22 i 23
K. Osajda, Cywilnoprawne aspekty zmiany płci u transseksualistów, [w] Orientacja seksualna i tożsamość płciowa. Aspekty prawne i społeczne, red. R. Wieruszewski i M. Wyrzykowski, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2009, s. 181
C. Gromadzki, Poczucie przynależności do danej płci jako kryterium przy zmianie oznaczenia płci w akcie urodzenia transseksualistów, Przegląd Sądowy nr 10/1997, s. 66;
Por J. Ignatowicz, Prawo rodzinne, Warszawa 2000, s. 20.
E. Holewińska-Łapińska: Sądowa zmiana płci. Analiza orzecznictwa z lat 1991-2008, Studia i Analizy Sądu Najwyższego t. IV, Warszawa 2010
Por. M. Filar, Prawne i społeczne aspekty transseksualizmu, PiP nr 7/1987, s. 67
M. Filar, Transseksualizm jako problem prawny, PS nr 1/1996, s. 74.
K. Imieliński, s. Dulko, Transseksualizm a rodzina. Analiza 200 przypadków, [w] Prawo a medycyna u progu XXI wieku, red. M. Filar, Toruń 1987, s. 105.
M. Boratyńska, Ustawa o uzgodnieniu płci a przygody transseksualistów w próżni legislacyjnej, PiM nr 3/2015, s. 57.
K. Urbanowicz, M. Bętkowską w Prawne aspekty zmiany płci – uwagi na gruncie prawa polskiego oraz wybranych krajów europejskich, Medyczna Wokanda nr 10/2018, s. 9
http://transfuzja.org/pl/artykuly/artykuly_teksty_opracowania/orientacja_seksualna_osob_trans.htm
E. Głażewska, Płeć i antropologia. Kulturowa koncepcja płci w ujęciu Margaret Mead, Toruń 2005, s. 125.
Ministry for Social Dialogue, Consumer Affairs and Civil Liberties “LGBTIQ Action Plan 2015-2017” s.11 https://meae.gov.mt/en/documents/lgbtiq%20action%20plan/lgbti%20action%20plan%20lo%20res.pdf
Eliminating forced, coercive and otherwise involuntary sterilization, An interagency statement dostępny pod adresem https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/112848/9789241507325_eng.pdf;jsessionid=54CECDEBB2B50D2C7751F21BDF1B1862?sequence=1
https://www.newsweek.pl/swiat/malta-rozwody-na-malcie-beda-legalne/rb393bg
A short guide to gender recognition, Rada Europy https://rm.coe.int/1680492119
https://tgeu.org/malta-adopts-ground-breaking-trans-intersex-law/
https://www.skatteetaten.no/en/person/national-registry/changing-gender/
https://tgeu.org/wp-content/uploads/2016/07/Prop74LEng.pdf
Z. Radwański, Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego Izba cywilna i Administracyjna z dnia 22 czerwca 1989 r.,IIICzP 37/89, OsP 1991, nr 2, poz. 35, s. 66;
P. Daniluk: Prawne aspekty „chirurgicznej zmiany płci” u transseksualistów (Uwagi de lege ferenda), PiP nr 5/2007, s. 79,
M. Safjan, Glosa do postanowienia SN z 22.03.1991 r. III CRN 28/91, s.118
M. Domański, Rozdzielność płci nupturientów jako przesłanka istnienia małżeństwa (art. 1 kro), Kwartalnik Prawa Prywatnego z. 4/2013, s. 823.
J. Warylewski, Zgoda pokrzywdzonego w polskim prawie karnym, praca doktorska, Sopot 1997, s. 142-143:
M. Młot, Sytuacja prawna osób transseksualnych pozostających w związku małżeńskim, Kortowski Przegląd Prawniczy, s. 203.
R. Kubiak, Karnoprawna dopuszczalność zabiegów adaptacyjnych – stan obecny i proponowane regulacje, Acta Uniwersitatis Lodziensis, Folia Iuridica 2015/74, s. 100
E. Małolepsza, L. Pawlik-Sobolecka, I. Kokot, S. Płaczkowska, Wpływ stosowania leków antykoncepcyjnych i hormonalnej terapii zastępczej na gospodarkę lipidową, podstawowe parametry wątrobowe i koagulologiczne, Journal of Laboratory Diagnostics, Vol. 47, Nr 4/2011 r., http://www.diagnostykalaboratoryjna.eu/journal/DL-4_2011._str_403-408.pdf
Artykuł opublikowany przez Mayo Clinic, dostępny pod adresem https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/ftm-hormone-therapy/about/pac-20385099
Artykuł opublikowany przez Mayo Clinic, dostępny pod adresem https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/mtf-hormone-therapy/about/pac-20385096
J. Michalik, Kiedy ciało jest więzieniem a państwo strażnikiem. Analiza procedury zmiany płci metrykalnej ze szczególnym uwzględnieniem kryterium ustalenia płci, Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ, nr 2/2012
G. Michalik, Nie chcę udawać, że jestem chłopcem albo dziewczyną, Gazeta Wyborcza z 1.VII.2019 r.
O. Hiort, W. Birnbaum, L. Marshall, L. Wünsch, R. Werner, T. Schröder, U. Döhnert, P.M. Holterhus, Management of disorders of sex development, Nature Review Endocrinology, nr 10(9)/2014, s. 520-529,
A. Gawlik, A. Bielska-Brodziak Dzieci bez płci. Jak polski prawodawca rozwiązuje problemy osób interseksualnych, cz. I, PiM Nr 2/2016)
J. Ostojska, Sądowa zmiana płci, za K. Kula, J. Słowikowska-Hilczer, Kliniczne znaczenie badań nad różnicowaniem i dymorfizmem płciowym mózgu, Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej t. III, nr 1/2003, s. 7-16,
A. Bielska-Brodziak, M. Boratyńska, Zaburzenia różnicowania płci i transseksualizm, [w] System Prawa Medycznego (red. nacz. E. Zielińska) t. 2 cz. 2 (red. M. Boratyńska, P. Konieczniak), Wolterskluwer 2019, s. 529-534
M. Karst-Adamczyk, Z. Bakhuła, Bóg kocha go tak samo jak ja, Gazeta Wyborcza nr 162.9674,1, 2019
Transpłciowa młodzież w polskiej szkole, red. W. Dynarski, I. Jąderek, A. M. Kłonkowska, Gdańsk, 2016 r., http://transfuzja.org/download/publikacje/transplciowa_mlodziez.pdf
Grietje Baars New German Intersex Law: Third Gender but not as we want it http://criticallegalthinking.com/2018/08/24/new-german-intersex-law-third-gender-but-not-as-we-want-it/,
R. Krajewski, Prawa i obowiązki seksualne małżonków. Studium prawne nad normą i patologią zachowań., Oficyna 2009, s. 215.
K. Rozental, O zmianie płci metrykalnej de lege ferenda, PiP nr 10/1991, s. 68-73.
Radwański, Glosa I do uchwały Sądu Najwyższego III CZP 37/89, OSPiKA nr 2/1991, s. 65.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2020 Paulina Leń