Słowa kluczowe
przedmiot czynności wykonawczej
dziecko poczęte
Jak cytować
Abstrakt
Niniejsze opracowanie ma na celu zarysowanie problematyki podstaw odpowiedzialności karnej za zachowania podjęte względem istoty ludzkiej, znajdującej się w fazie prenatalnej. W szczególności dokonano próby rozstrzygnięcia, czy na gruncie obecnych regulacji możliwe jest przypisanie sprawcy odpowiedzialności karnej za skutek na życiu lub zdrowiu człowieka, pomimo braku istnienia tak rozumianego przedmiotu czynności wykonawczej w chwili podejmowanego przez niego czynu. Rozważania w tym zakresie poprzedzono analizą znamion przestępstwa z art. 157a k.k. oraz charakteru przewidzianych w treści przepisu instytucji wyłączających odpowiedzialność karną niektórych kategorii podmiotów. Przedmiotowa problematyka stanowi od lat przedmiot sporu w doktrynie prawa karnego oraz orzecznictwie sądowym. Ma ona jednocześnie niebagatelne znaczenie praktyczne, w szczególności dla wyznaczenia zakresu i stopnia represji grożącego lekarzom, czy kobietom ciężarnym. W końcowej części artykułu krytycznie przeanalizowano wysuwane w ostatnich latach postulaty de lege ferenda w obrębie rozpatrywanej materii.
Bibliografia
Barczak-Oplustil A., Glosa do wyroku s. okręg. z dnia 20 stycznia 2015 r., VI Ka 624/14, Prokuratura i Prawo 2016, nr 6
Barczak-Oplustil A., Kilka uwag na temat konieczności istnienia przedmiotu czynności wykonawczej w czasie czynu [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, tom II, P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel (red.), Warszawa 2012
Bielski M., Kryteria obiektywnego przypisania skutku na tle współczesnej polskiej dogmatyki prawa karnego, [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel (red.), Warszawa 2012
Buchała K., Bezprawność przestępstw nieumyślnych i wyłączające ją dozwolone ryzyko, Warszawa 1971
Budyn-Kulik M. [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, M. Mozgawa (red.), LEX/el. 2021
Dukiet-Nagórska T., Sitarz O., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu istoty ludzkiej w prenatalnej fazie rozwoju [w:] System Prawa Medycznego. Tom III. Odpowiedzialność prawna w związku z czynnościami medycznymi, T. Dukiet-Nagórska, A. Liszewska, E. Zielińska (red.), Warszawa 2021
Filar M., Lekarskie prawo karne, Kraków 2000
Gałązka M., Prawnokarna ochrona ludzkiego embrionu in vitro, Prokuratura i Prawo 5, 2007
Giezek J. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, D. Gruszecka, N. Kłączyńska, G. Łabuda, A. Muszyńska, T. Razowski, J. Giezek (red.), Warszawa 2014
Grzyb M., Lubelski M. J., Plebanek E., Szafrańska M., Widacki J., Populizm penalny, J. Widacki (red.), Kraków 2017
Konarska-Wrzosek V. [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. III, A. Lach, J. Lachowski, T. Oczkowski, I. Zgoliński, A. Ziółkowska, V. Konarska-Wrzosek (red.), Warszawa 2020
Krajewski R., Przestępstwo uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia dziecka poczętego, Prokuratura i Prawo 6, 2007
Królikowski M. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom I, Komentarz. Art. 117-221, M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Warszawa 2017
Kulesza J., Moment powstania obowiązku ochrony życia dziecka nienarodzonego, zdolnego do życia poza organizmem matki. Glosa do wyroku SN z dnia 27 września 2010 r., V KK 34/10, PiP 2011, nr 7-8
Kulesza J., Prawnokarna ochrona życia człowieka w fazie prenatalnej (w projekcie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego), Państwo i Prawo 7/2015
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1935
Małecki M., Na marginesie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2010 r., sygn. V KK 34/10 (o znamieniu „człowiek”), Prokuratura i Prawo, 7-8, 2011
Małecki M., Z problematyki obiektywnego przypisania skutku (przypadek płonącego anioła), Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 2013, z. 2
Marek A. [w:] Kodeks karny. Komentarz, A. Marek (red.), Warszawa 2006
Marek A. [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. V, A. Marek (red.), Warszawa 2010
Nawrot O., Antropologia rozdziału XIX Kodeksu karnego, PiM 2009, nr 4
Plebanek E., Ochrona zarodka in vitro [w:] System Prawa Medycznego. Tom III. Odpowiedzialność prawna w związku z czynnościami medycznymi, T. Dukiet-Nagórska, A. Liszewska, E. Zielińska (red.), Warszawa 2021
Plebanek E., Życie i zdrowie dziecka poczętego jako przedmiot prawnokarnej ochrony (wybrane problemy wykładnicze w perspektywie najnowszych propozycji legislacyjnych), Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 2016, z. 4
Potulski J., Dziecko jako przedmiot czynu zabronionego, Gdańsk 2007
Potulski J., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2008 r., sygn. I KZP 13/08, Prokuratura i Prawo 5, 2009
Sitarz O., Uszkodzenie ciała dziecka poczętego [w:] System Prawa Medycznego. Tom III. Odpowiedzialność prawna w związku z czynnościami medycznymi, T. Dukiet-Nagórska, A. Liszewska, E. Zielińska (red.), Warszawa 2021
Sroka T., Granica stosowania typów czynów zabronionych zawierających znamię „człowiek”, Palestra nr 11 – 12/2008
Sroka T., Naruszenie zasad udzielania świadczeń zdrowotnych jako podstawa przypisania skutku [w:] Odpowiedzialność karna za niewłaściwe leczenie. Problematyka obiektywnego przypisania skutku, Warszawa 2013
Szwarczyk M. [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. VII, T. Bojarski (red.), Warszawa 2016
Tyszkiewicz L. [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. V, M. Filar (red.), Warszawa 2016
Wróbel W., Konstytucyjne gwarancje ochrony życia a przesłanki dopuszczalności aborcji [w:] Konstytucyjna formuła ochrony życia, „Przed Pierwszym Czytaniem, nr 3, Warszawa 2007
Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2013
Young E., Second opinion, to be or not to be, Stanford Medicine Magazine 2004
Zielińska E., [w:] Prawne problemy ludzkiej prokreacji, W. Lang (red.), Toruń 2002
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, Komentarz, t. II, A. Zoll (red.), Warszawa 2008
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a , W. Wróbel, A. Zoll (red.), Warszawa 2017
Zoll A., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu (Zagadnienia ogólne), Warszawa 1982
Zoll A., O normie prawnej z punktu widzenia prawa karnego, Krakowskie Studia Prawnicze XXIII, 1990
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Patryk Kościelny